สมาธิสั้น

ลูกเราเป็น สมาธิสั้น ไหมนะ?
1.คำจำกัดความ

คือ กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นตั้งแต่วัยเด็ก (ก่อนอายุ 12 ปี) เกิดจากความผิดปกติของสมอง เป็นภาวะที่เด็กมีปัญหาเรื่อง

• ซน
• อยู่ไม่นิ่ง
• หุนหันพลันแล่น
• ขาดสมาธิ

จนส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน ก่อให้เกิดปัญหาทางพฤติกรรมและการเรียนรู้ โดยเด็กวัยเรียนจะพบได้บ่อยสุด

2.วิธีแยกระหว่างซนทั่วไป VS ไม่นิ่ง Hyperactive

**ภาวะซน Hyperactivity ไม่ใช่โรค**

-ภาวะซนเกิดขึ้นได้ตามอายุทั่วไปของเด็ก

-ความชนจะเริ่มลดลงตามอายุเมือโตขึ้น ประมาณ4-5ขวบ

เช่นเด็กอายุ 3ปี มีอาการ
-ร้องไห้อาละวาดขัดใจ

-อาจเป็นพฤติกรรมตามวัยสำหรับวัยนี้ได้

**โรคสมาธิสั้น ADHD**

-ต้องมีอาการขาดสมาธิหรืออาการอยู่ไม่นิ่งหุนหันพลันแล่น ที่เป็นมากกว่าพฤติกรรมตามปกติของเด็กทั่วไป

-เกิดขึ้นทั้งที่บ้านและโรงเรียน หรือ ทุกสถานที่

-ทำให้เกิดปัญหาในด้านสังคม,การเรียน

-โดยอาการดังกล่าวเริ่มปรากฎตั้งแต่ก่อนอายุ 12 ปี

3.สถิติจำนวนการเป็นในปัจจุบัน

โรคซน สมาธิสั้น พบได้บ่อยในทุกประเทศทั่วโลก ในประเทศไทยปัจจุบันพบประมาณ 5-8 % ในเด็กวัยเรียน โดยเด็กชายพบมากกว่าเด็กหญิงประมาณ 5 เท่า และพบในเด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี 5.29 %

4.สาเหตุ

ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดที่ทำให้เกิดอาการ แต่สามารถแบ่งสาเหตุความน่าจะเป็นที่ทำให้เกิดได้ดังนี้

4.1 ปัจจัยทางพันธุกรรม ซึ่งเป็นสาเหตุหลักถึงร้อยละ 76

4.2 ปัจจัยทางชีวะภาพ ความผิดปกติของสารสื่อประสาท ทำให้ความสามารถในการเรียนรู้ การยับยั้งชั่งใจที่ลดลง

4.3 ปัจจัยทางสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่น ปัญหาในการเลี้ยงดู สภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม การคลอดก่อนกำหนด และภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ เป็นต้น

5.วิธีการรักษา การรักษาที่ได้ผลคือการรักษาแบบผสมผสานกันระหว่างการรักษาหลายแนวทาง คือ

– การรักษาด้วยยา

– การปรับพฤติกรรมและการปรับสิ่งแวดล้อม

– ใช้เทคนิคการปรับพฤติกรรมเชิงบวก ได้แก่ เข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของลูก ชมเชย ให้รางวัล

– ปรับทัศนคติของคุณพ่อคุณแม่ต่อลูกที่เป็นโรคซน สมาธิสั้น ให้เป็นบวก ให้กำลังใจลูกในการพัฒนาตัวเอง

– จัดที่นั่งหน้าชั้นหรือใกล้คุณครูมากที่สุด ให้ไกลจากประตูหน้าต่าง           

– ใช้วิธีเตือนไม่ให้เด็กเสียหน้า ไม่ดุว่าหรือลงโทษรุนแรง

6.การใช้ยา

การรักษาด้วยยา ยาที่ใช้รักษาโรคซนสมาธิสั้นที่ได้ผลดีที่สุดที่มีในประเทศไทย คือ กลุ่ม Methylphenidate ซึ่งมีทั้งแบบที่ออกฤทธิ์สั้น ที่ต้องกินวันละ 2-3 ครั้ง และแบบที่ออกฤทธิ์ยาวที่สามารถกินวันละ 1 ครั้งได้ โดยยาจะออกฤทธิ์ไปยับยั้งการทำลายสารเคมีในสมอง (ที่เด็กมีน้อยกว่าปกติ) ช่วยให้เด็กมีความจดจ่อในการทำงานมากขึ้น คงสมาธิได้ยาวขึ้น เรียนหนังสือได้ดีขึ้น ซนน้อยลง สามารถควบคุมตัวเองและควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้น

7.นักกิจกรรมบำบัดฝึกอย่างไรในเด็กที่มีปัญหานี้

·        ให้การบำบัดในปัญหาสมาธิ การควบคุมตนเอง และการเคลื่อนไหว

·        ส่งเสริมทักษะพื้นฐานในด้านความรู้คามเข้าใจ เช่น ช่วงความสนใจ

·        ส่งเสริมทักษะทางสังคมและอารมณ์ เช่น การรับรู้บทบาทของตนเอง การบริหารเวลาในการทำกิจกรรม

·        การปรับสิ่งแวดล้อมและการให้คำแนะนำแก่ผู้ปกครองและครู

อ้างอิง

อ. รุจิรา ใจแก้ว ภาควิชากิจกรรมบำบัด คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เกิดจากโรคหรือความผิดปกติทางสุขภาพที่พบบ่อยในงานกิจกรรมบำบัด

พญ. สุธีรา คุปวานิชพงษ์. โรคซนสมาธิสั้น ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). www.synphaet.co.th